In juni 2022 was ik eindelijk in Los Angeles. Het was een heerlijke, diverse en interessante week. Naast studio’s en iconische filmlocaties bezocht ik ook twee presidentiële bibliotheken. Zo’n bibliotheek is een archief van presidentiële documenten, maar wordt vaak gecombineerd met een museum waarin allerlei materiaal van de oud-president wordt tentoongesteld. California is de thuisbasis van zowel Ronald Reagan als Richard Nixon (hoewel alleen Nixon er ook is geboren). De bezoeken aan de bibliotheken van partij- en generatiegenoten Reagan (1911-2004) en Nixon (1913-1994) leverden twee verschillende ervaringen op. Het meest opvallende verschil: het aantal bezoekers. Graag vertel ik waarom dát verschil (en de oorzaak) in mijn ogen jammer is.
Het is een prachtige rit naar de Reagan Library in Simi Valley, California. Vanuit mijn hotel in West Hollywood reed ik in mijn felrode huurautootje (Mitsubishi Mirage) in zo’n drie kwartier erheen via ‘the 118’. Je rijdt omhoog, door uitgestrekte droge heuvels, en voelt de omgeving en sfeer drastisch veranderen. Over Presidential Drive passeer je billboards van alle oud-presidenten, tot je aankomt bij het enorme terrein van het museum. Het was een hete dag en ik was te vroeg. Na het parkeren liet ik de omgeving op me inwerken, met niets anders dan vogelgeluiden om me heen die het verre heuveluitzicht begeleidden.
Anyone but Biden
Bij het plein voor de ingang aangekomen, nam ik plaats op een bankje in de schaduw. Naast me zat een ouder echtpaar op een ander bankje, wachtend tot de deuren zouden openen. De man begon direct een gesprek en verwonderde zich over het feit dat ik helemaal uit Nederland hierheen was gekomen. Ze kwamen uit Wisconsin en waren voor het eerst in Los Angeles. We spraken over hun bezoeken aan Europa en hij vertelde over zijn familiegeschiedenis. Zijn familie had wortels in Duitsland en hij wilde de steden waar die wortels ooit groeiden graag bezoeken. Zo waren ze onlangs in Berlijn. (De grootste groep immigranten in de 19e eeuw in Wisconsin kwam uit Duitsland.)
Hij was zeer geïnteresseerd in mijn reis, Nederland en wilde ook alles weten over mijn andere bezoeken aan Amerika.
“Can I ask you about American politics?”, vroeg ik na een tijdje.
“Sure!”, antwoordde de man enthousiast.
“Are you fans of Reagan?”
Een plechtige aura kwam over het echtpaar heen en de vrouw knikte vredig. Ze hadden op Reagan gestemd en spraken vol bewondering over de charmante oud-acteur. Toen ik vroeg op wie ze hoopten als president in 2024, reageerde de man plotseling fel en zei met een verbeten blik: “Anyone but Biden!”
2024
Hij was het niet met me eens dat Reagan zich niet meer thuis zou voelen in de huidige Republikeinse partij. (Reagan verleende bv. amnestie aan zo’n drie miljoen illegale immigranten; dat zal niemand binnen zijn partij momenteel nog opperen.) In 2016 en 2020 hadden ze op Donald Trump gestemd. Ik merkte dat ik toch even moest wennen aan het feit dat ik tot nu toe een heel vriendelijk, leuk gesprek had gevoerd met twee Trump-stemmers. Verstandelijk wist ik natuurlijk dat je de aanhangers van Trump niet allemaal in de crazy corner kan zetten, maar toch werd ik geconfronteerd met mijn eigen vooroordeel.
Ik vroeg wat ze van Ron DeSantis vonden, de gouverneur van Florida die ook als mogelijk (inmiddels zeer waarschijnlijk) kandidaat in 2024 wordt gezien. Daar werden ze wel blij van. Ze hoopten op zijn kandidatuur, omdat ze dachten dat hij vergelijkbaar beleid zou uitvoeren als Trump, maar zich beter zou gedragen. Toen de man eufemistisch vertelde dat ze het namelijk niet altijd eens waren met het gedrag van Donald Trump, kreeg ik de meest geanimeerde versie van zijn vrouw te zien. Driftig schudde ze afkeurend haar hoofd, wellicht met pijn in haar hart de “Grab ‘m by the pussy”-quote afspelend in haar hoofd.
Verderop fotografeerde een wat sullige man in verantwoorde wandeloutfit een boom. De oudere man wees naar hem en vertelde dat hun zoon ook mee was. Die had op Hillary Clinton gestemd, meldde hij schouderophalend. Hun zoon was vrijgezel, daarom was hij met zijn ouders mee, verklaarde moeder. Het was een onbedoeld grappige, filmische scène. De ouders keken even in stilte meewarig naar hun zoon, die met een grote camera in zijn handen verloren om zich heen keek.
Reagan
Eenmaal binnen startte de verering van de conservatieve held Ronald Reagan. Een (griezelig) Reagan-hologram gaf een intropraatje en in een volgepakte kamer werd een compilatie van bijzondere momenten uit Reagans twee termijnen als president getoond. Reagan was charismatisch en enorm populair, maar inhoudelijk oppervlakkig. Ja, hij hielp met het beëindigen van de Koude Oorlog en zorgde voor vertrouwen in de politiek, maar op veel vlakken was hij niet effectief. Onder zijn economisch beleid (Reaganomics) groeide de kloof tussen arm en rijk, zijn buitenlandbeleid rond terrorisme veroorzaakte vooral ellende (o.a. in Libanon en Afghanistan) en AIDS werd de eerste jaren door zijn regering genegeerd.
Controversiële onderwerpen als de Iran-Contra-affaire krijgen minimale aandacht in het museum, dat vooral een eerbetoon aan Ronald & Nancy Reagan en conservatisme in het algemeen is. Desondanks is het museum erg interessant! Zo kun je het pak (met kogelgat) bekijken dat Reagan droeg toen hij in 1981 werd neergeschoten en kun je rondlopen in het oude Air Force One – vliegtuig, door zeven presidenten gebruikt. Ook worden er veel van zijn bekende handgeschreven ‘index cards’ met notities en grapjes tentoongesteld. (Zoals: ‘Beware of those who fall at your feet. They may be reaching for the corner of the rug.’)
Je merkt aan alles dat The Great Communicator nog steeds erg geliefd is. Zijn presidentiële bibliotheek is dan ook de grootste en drukst bezochte van allemaal. De locatie wordt geregeld gebruikt voor evenementen, zoals een debat tussen Republikeinse presidentskandidaten in 2015, met Air Force One op de achtergrond. Als laatste bezocht ik het graf van de Reagans. Het is omhuld met een indrukwekkend monument en ligt er prachtig bij aan de rand van het terrein, met uitzicht op de vallei.
Nixon
Voor het museum van Richard Nixon moet je naar het stadje Yorba Linda. Onderweg moest ik denken aan passages uit boeken over de jeugd van Nixon. Als jonge tiener stond hij elke werkdag om 04.00 op om naar de markt in Los Angeles te rijden om daar groenten te kopen voor in de (worstelende) familiewinkel. Waarschijnlijk reed ik ongeveer op dezelfde weg. De bibliotheek van Nixon is namelijk om zijn familie- en geboortehuis gebouwd! Het huis, door vader Frank Nixon zelf gebouwd, staat er dus nog en op meters afstand ligt Nixon nu begraven.
Eenmaal binnen viel op hoe rustig het er was. In een compleet lege filmzaal bekeek ik een introductiefilm. Er liepen wel plukjes geïnteresseerde mensen rond, maar vaak liep ik moederziel alleen door exhibities, vriendelijk toegeknikt door ijverige medewerkers. Een replica van het Oval Office vond ik erg interessant, maar vooral de historische (gerestaureerde) helikopter die buiten staat was bijzonder. Hiermee verliet Nixon na zijn aftreden het Witte Huis en de helikopter is dus te zien in de iconische beelden van de afgetreden president die als afscheid nog éénmaal zijn armen (het ‘V-teken’ makend) in de lucht steekt. Het was indrukwekkend om hierin te mogen staan.
Opvallend was de uitgebreide en eerlijke aandacht voor Watergate. Het is een interessant deel van het museum en er wordt niks weggemoffeld en goedgepraat. Dit schandaal heeft natuurlijk gezorgd voor zijn schurkenimago. Het feit dat hij in schande aftrad, vertroebelt elk ander aspect van Nixon. Waar de Reagan Library jaarlijks zo’n 300-400 duizend bezoekers ontvangt, krijgt die van Nixon er rond de 70-90 duizend. Dat vind ik jammer, omdat Nixon beleidsmatig wellicht een betere president was dan Reagan én bovendien een veel interessanter figuur is.
Veerkracht
Over Nixon zelf valt veel te schrijven (en lezen). Het is een fascinerende vent met verschillende kanten. Een onzekere vader van twee dochters. Een pianist en hartstochtelijk muziekliefhebber. Een ambitieuze en intelligente man, maar ook een destructieve machtswellusteling. Een introverte, belezen denker, maar ook een paranoïde boef met antisemitische uitspattingen. Inhoudelijk ijzersterk en een briljant strateeg! Natuurlijk valt er genoeg aan te merken op zijn beleid, maar Richard Nixon is in ieder geval veel meer dan Watergate.
Zijn bliksemcarrière in de politiek – in zes jaar van lid van het Huis van Afgevaardigden naar senator naar vicepresident – kwam in 1960 tot stilstand, toen John F. Kennedy hem nipt versloeg in de presidentsrace. Na nóg een verloren race, om het gouverneurschap van California, verliet hij bitter het toneel. Nixon toonde echter zijn veerkracht, keerde terug als kandidaat in het politiek roerige jaar 1968 en won! (Over deze sensationele wederopstanding schreef ik eerder een aparte blogpost.)
Een kleine greep uit de successen van Nixon die onderbelicht blijven: in 1970 richtte hij het Environmental Protection Agency op, gericht op de bescherming van het milieu. Zijn Title IX – wet zorgde ervoor dat vrouwen in onderwijsinstellingen niet meer gediscrimineerd konden worden. Hierdoor kreeg ook de vrouwensport een enorme stimulans, doordat vrouwelijke sporters nu ook een studiebeurs konden krijgen en van gelijke voorzieningen gebruik konden maken. Hij zorgde voor een vredige desegregatie van scholen. Zijn buitenlandbeleid was ambitieus en op veel vlakken succesvol. (Zo startte hij diplomatiek contact op met China en verbeterde hij de relatie met de Sovjet-Unie.)
Watergate en later
Watergate is een intrigerend schandaal, vanwege de manier waarop Nixon zijn eigen graf groef en iedereen om zich heen meesleepte. De inbraak in het hoofdkantoor van de Democraten, o.a. bedoeld om afluisterapparatuur te plaatsen, leidde alleen tot het aftreden van Nixon omdat hij en zijn naaste medewerkers alles uit de kast trokken om betrokkenheid te verhullen en het onderzoek te stoppen. (De speciaal aanklager werd bv. ontslagen, om (tevergeefs) te proberen voorkomen dat de geheime geluidsopnamen werden opgeëist.) Na de onthulling van de opnamen verdampte de steun binnen zijn partij. Nixon belandde in een neerwaartse spiraal van achterdocht en obsessie, en trad op 9 augustus 1974 af en was zo een onvermijdelijk geworden afzettingsprocedure voor.
Op latere leeftijd kreeg hij als ervaren staatsman wereldwijd nog wel veel respect. Presidenten, waaronder Clinton, vroegen hem om advies rondom buitenlandbeleid. Hij behield zijn scherpe geest, gaf lezingen en schreef meerdere boeken. Een indrukwekkend voorbeeld van hoe standvastig en kundig Nixon was, is een speech over geopolitiek uit 1978 voor Engelse studenten in Oxford. Buiten protesteert een groep studenten fel en hoorbaar tegen zijn komst. Nixon reageert kort op de situatie met een grapje (“Those outside have made me feel very much at home.”) en komt vervolgens onverstoorbaar, uit het hoofd, met zijn intelligente analyse van internationale politiek en uitgebreide reacties op vragen. (Hier is de video te bekijken.)
Nalatenschap
Kortom: Nixon is veel meer dan Watergate, en het was interessant om op één locatie zijn geboortehuis, graf én presidentiële bibliotheek te bezoeken. Terwijl ik wegreed uit Yorba Linda, dacht ik aan het contrast tussen de reputatie van de tragische Nixon en de bewierookte Reagan. Nixon verdient meer nuance, vind ik, en Reagan een kritischere blik. Wellicht ontstaat er in de toekomst nog een genuanceerder beeld van hun plaats in de politieke geschiedenis van Amerika.
Het was heerlijk om alle tijd te hebben voor deze bezoeken en de sfeer, omgeving en mensen bewust te ervaren! Ik vond het jammer dat ik het echtpaar uit Wisconsin (bij de Reagan Library) niet naar Nixon had gevraagd, maar was vooral blij en dankbaar dat ik me had kunnen onderdompelen in de nalatenschap van deze twee presidenten in California.
—
Tips voor goede boeken over Nixon & Reagan:
- Richard Nixon: The Life (John A. Farrell)
- Reagan: An American Journey (Bob Spitz)
- Being Nixon: A Man Divided (Evan Thomas)
- Playing with Fire: The 1968 Election and the Transformation of American Politics (Lawrence O’ Donnell)
- The Final Days (Woodward & Bernstein)
Websites Presidential Library & Museum Nixon/Reagan >>
https://www.nixonlibrary.gov/
https://www.reaganlibrary.gov/
(Bron bezoekersaantallen: http://apps.chicagotribune.com/graphics/presidential-libraries-attendance/)
