Chicago!

Het zijn roerige, grillige tijden in Amerika. In de eerste maanden van zijn tweede (niet-opeenvolgende) termijn heeft president Trump het land en de wereld flink opgeschud. De democratie staat onder druk, rechters worden aangevallen, Capitoolbestormers vrijgepleit, mensen rücksichtslos en soms per ongeluk het land uitgezet, de LGBTQ-gemeenschap wordt bedreigd en onderdrukt en de wereldmarkt met radicale importheffingen overladen – om maar een kleine greep te doen uit de lawine aan acties. Tel daarbij op dat enkele nare incidenten bij de douane uitvoerig in het nieuws kwamen, en dan is het niet zo gek dat veel mensen om me heen zich afvragen waarom ik überhaupt nog naar de Verenigde Staten wil reizen.

Het doet me pijn om alle ontwikkelingen te volgen, maar toch vertegenwoordigt Trump maar één kant van Amerika. Het land is zoveel meer dan dat. Ook in Nederland ben ik het niet eens met de richting en het negatieve sentiment van de huidige regering. De wereldwijde ruk naar rechts is treurig om te zien, maar in aanloop naar deze reis heb ik me bewust gericht op de geschiedenis en cultuur van Chicago – om me enigszins los te koppelen van de aandachtzuigende en energieslurpende actualiteit en mijn tijd aan positieve onderwerpen te besteden. Uiteindelijk ben ik een liefhebber van Amerika, geen journalist. Ik las het boek City of the Century van Donald Miller en verheugde me ‘ouderwets’ op een terugkeer naar de VS. In dit verhaal deel ik graag mijn ervaringen en enkele bijzondere onderdelen van de geschiedenis van deze prachtige stad: Chicago!

Architectuur & The Great Fire

Het meest opvallende kenmerk van Chicago is de indrukwekkende architectuur. Dit onderdeel zal altijd verbonden blijven aan een rampzalige gebeurtenis: The Great Fire van 1871. Halverwege de 19^e eeuw bloeide Chicago, mede door de strategische ligging (centraal, aan Lake Michigan), op tot een bruisende handelsstad. De stad werd een prominent spoorwegknooppunt, trok vele immigranten uit Europa aan en werd razendsnel de voornaamste concurrent van New York. Bijna alle efficiënt uit de grond gestampte gebouwen hadden één ding gemeen: ze waren van hout. Gecombineerd met een lange droogte en hevige wind vormde dit een recept voor een rampscenario.

Rond een schuur aan West DeKoven Street ontstond op 8 oktober 1871 een brand. Bij de eerste melding werd de locatie verkeerd doorgegeven, waardoor de brandweer te laat ter plekke was en de verspreiding niet meer kon voorkomen. The Great Fire verwoestte in twee dagen het volledige centrum van Chicago. Honderden mensen kwamen om en tienduizenden verloren hun huis. Het was een tragische en zeer invloedrijke ramp voor de stad. De Chicagoans toonden echter veerkracht en zorgden in de periode na de verwoesting – aangedreven door ambitieuze ondernemers en revolutionaire architecten – voor een bewonderenswaardige wederopbouw. In de decennia na de brand ontwierpen mannen als Louis Sullivan, Daniel Burnham en John Root talloze prachtige gebouwen, waarvan de meeste gelukkig nog steeds staan. Het Home Insurance Building uit 1885 wordt gezien als de eerste wolkenkrabber, nog voor New York er een had.

Gotham City

Het hotel waar ik verbleef zat ook in zo’n early skyscraper: het Reliance Building uit 1890, ontworpen door John Root en Charles Atwood. Ik vond het supertof om de karakteristieke gebouwen waar ik over had gelezen zelf te bewonderen. The Rookery (Burnham/Root, 1888) is een van mijn favorieten. Het stijlvolle, roodbruine gebouw valt meteen op en is de oudste nog staande wolkenkrabber in Chicago. Je kunt je tijd prima besteden aan een lange wandeling door het centrum terwijl je omhoog en om je heen kijkt. Inmiddels zijn ze qua hoogte natuurlijk ruimschoots ingehaald, maar het karakter van die klassiekers blijft fier overeind. Liefhebbers van architectuur komen ogen tekort.

Ook filmliefhebbers zal zo’n wandeling door The Loop (het centrum) trouwens bekoren. Je loopt namelijk niet alleen langs locaties uit films als The Blues Brothers en The Untouchables, maar ook door Gotham City uit Batman Begins en The Dark Knight van Christopher Nolan! De beroemde scene waarin een truck sensationeel door de lucht vliegt en The Joker en Batman midden op straat een epische confrontatie hebben, is gefilmd op South LaSalle Street. In de vroege ochtend liep ik op de lege straat, met het Chicago Board of Trade Building op de achtergrond, en genoot ik ervan om de bekende shots te recreëren.

Bed upon which Lincoln died

Een hoogtepunt op een heel ander vlak was het Art Institute of Chicago. Het enorme museum stroomt over van de meesterwerken. Monet, Picasso, Van Gogh, Dalí en Mondriaan zijn vertegenwoordigd, maar ook het beroemde schilderij Nighthawks van Edward Hopper hangt daar. Hopper schildert het buitenaanzicht van een diner op een verlaten straathoek, waarin enkele figuren aan de bar zitten. Ik vond het werk al mooi en melancholisch, maar in het echt was het helemaal indrukwekkend.

Het Chicago History Museum bevat uiteenlopende tentoonstellingen over de geschiedenis en cultuur van de stad. Ook belangrijke politieke en maatschappelijke gebeurtenissen komen voorbij, zoals de dramatische Democratische conventie in 1968. In dat veelbewogen politieke jaar – ten tijde van de Vietnamoorlog werden Martin Luther King en Robert Kennedy vermoord en trok Lyndon B. Johnson zich terug als kandidaat – werden demonstraties in Chicago grof neergeslagen door de politie. Foto’s en video’s van het incident, gecombineerd met campagneposters en -materialen transporteren je naar de jaren ’60.

Het sombere pronkstuk van het museum is echter het bed waarop Lincoln lag toen hij overleed. De president werd in 1865 neergeschoten in Ford’s Theatre in Washington DC, waarna hij in het huis aan de overkant (het Petersen House) overleed. (Meer hierover in dit eerdere verhaal.) Lincoln kwam vaak in Chicago voor zijn werk als advocaat, woonde nabij en zat namens Illinois in het Huis van Afgevaardigden.

Wrigley Field & Chicago River

Naast alle kunst en geschiedenis had ik ook tijd voor sport. Het op een na oudste honkbalstadion van Amerika is de thuisplek van de Chicago Cubs: Wrigley Field. Ik kon een wedstrijd van de Cubs bezoeken, tegen de Texas Rangers. Vooraf at ik in de buurt, bij Giordano’s in de wijk Lake View. Zo kon ik met een leuke wandeling door een gemoedelijke woonwijk ook even een andere kant van de stad zien. Ondanks de plotselinge kou was de avond mooi en bijzonder. In het sfeervolle stadion beleefde ik een klassieke Amerikaanse wedstrijdervaring. Het volkslied voor de start, de announcer, het orgel dat de spelmomenten begeleidt: het was een filmische situatie.

Een andere kenmerkende locatie is Millennium Park, waar Anish Kapoors kunstwerk Cloud Gate (“The Bean”) een fraai uitzicht op de skyline reflecteert. Verschillende mooie wandelroutes geven je de kans om die skyline vanuit een andere hoek te bekijken. De Riverwalk is een route langs de Chicago River, midden door de stad. Die rivier mondde oorspronkelijk uit in Lake Michigan, maar met een bouwkundig hoogstandje wisten ze eind 19^e eeuw de stroomrichting om te keren! Zo werd ernstige vervuiling van het meer voorkomen, zodat het water weer veilig gedronken kon worden. De grootsheid van Lake Michigan – Nederland past er makkelijk in – kun je goed van dichtbij meemaken door een stuk van het lange Lakefront Trail te wandelen, met wederom schitterende uitzichten. Ik liep erlangs toen ik op weg was naar het observatieplatform bovenin het John Hancock Center (360 Chicago – ook een aanrader).

Eten

Chicago staat ook bekend om het diverse aanbod van restaurants van hoge kwaliteit. Ik bezocht onder andere The Berghoff, een Duits restaurant dat al in 1898 als saloon de deuren opende. (Halverwege de 19^e eeuw kwamen duizenden Duitse immigranten naar Chicago. Rond 1900 had ongeveer een kwart van bevolking zelf een Duitse afkomst.) The Berghoff was trouwens ook de locatie  waar de scene uit The Dark Knight gefilmd werd waarin commissaris Gordon (Gary Oldman) gangster Maroni arresteert.

Bij Bavette’s at ik een werkelijk geweldige steak. De intieme sfeer doet denken aan de oude speakeasies waar in de jaren ’20 (tijdens de drooglegging) illegaal alcohol werd geschonken. Geen ramen, donker meubilair, gedimd licht en een gezellig geroezemoes. Je moet drie weken van tevoren stipt (online) paraat zijn om je gewenste datum te reserveren, maar het is zeker de moeite waard! 

Voor een klassiek Amerikaans ontbijt kun je mij altijd wakker maken. Ik ontbeet bij verschillende restaurants, maar de perfecte American pancakes van The Original Pancake House in de wijk Kenwood waren voor mij de winnaar.

Obama

Vanuit die wijk nam ik op de laatste dag de trein verder naar het zuiden, om alvast een kijkje te nemen bij het Obama Presidential Center; de presidentiële bibliotheek (met museum) die in 2026 zal openen. Het gebouw ligt midden in de South Side, vlakbij de universiteit waar Barack Obama jaren lesgaf. Het treinstation en de wijk zelf zien er een stuk minder goed onderhouden uit dan het centrum. Vergeleken met het toeristische centrum is dit te verwachten, maar het verschil vond ik immens en soms schrijnend. Obama woonde en werkte in de decennia voor zijn presidentschap in Chicago en blijft diep verbonden met de stad.

Uiteraard koos Obama Chicago ook uit als locatie voor zijn overwinningsspeech toen hij in 2008 werd gekozen tot president. Toen ik op de exacte plek kwam, bij Grant Park, stond ik even stil bij dat historische moment terwijl ik om me heen keek. Het is relatief kort geleden, maar lijkt een compleet andere tijd. Positiever, hoopvoller en in sterk contrast met het vileine, sterk polariserende politieke klimaat van dit moment.

“If there is anyone out there who still doubts that America is a place where all things are possible; who still wonders if the dream of our founders is alive in our time; who still questions the power of our democracy, tonight is your answer.” (Obama, 2008)

Op een avond hoorde ik een ik een man naast me in het restaurant zeggen: “We just don’t talk politics anymore.” Die opmerking sloot goed aan op mijn houding tijdens deze reis: richten op andere, positievere zaken. Ik realiseer me heel goed dat niet iedereen het voorrecht en de luxe heeft om de politieke realiteit even te parkeren en zo’n reis te maken. Thuis blijf ik de politiek natuurlijk volgen; ik hoop op een krachtige, progressieve tegenbeweging. Ik heb genoten van Chicago en ik kijk uit naar toekomstige reizen naar Amerika.  

_________________________________________________